Een van de mensen die regelmatig onterecht onder vuur ligt, en tegen wie alle middelen geoorloofd lijken is Geert Wilders. Omdat wij neutraal willen blijven, nemen dit opinie-artikel rechtstreeks over omdat het een paar interessante historische lessen bevat voor alle tegenstanders die misleidende argumenten gebruiken.
Geert is een fascist. Dat moet iedereen toch begrijpen? Wat moet iedereen begrijpen van de uitspraak ‘Geert is een fascist’? Deze uitspraak getuigt van wetenschappelijke en historische vergetelheid. Wat was het fascisme ook al weer? Het fascisme was iets anders dan het nationaal-socialisme.
Reacties
Fascisme en later het Duitse nationaal-socialisme waren reacties op de Eerste Wereldoorlog. De Duitse nederlaag in de Eerste Wereldoorlog leidde uiteindelijk tot het nationaal-socialisme. De Italiaanse overwinning in de Eerste Wereldoorlog bracht het fascisme voort. Een verminkte overwinning: Vittoria Mutilata! Onder welke omstandigheden leefden de Italianen na hun Vittoria Mutilata? Er sneuvelden 670.000 Italianen in een totaal zinloze oorlog. Daarnaast keerden miljoenen werkloze soldaten gedesillusioneerd huiswaarts. In 1920 werd er tweeduizend keer door meer dan 2 miljoen arbeiders gestaakt. Het concept van de liberale parlementaire democratie verkeerde in een diepe crisis.
Bolsjewisme
In Rusland bracht de Eerste Wereldoorlog het eerste totalitaire regime in de twintigste eeuw voort: het Sovjet-bolsjewisme. De linkse Italiaanse revolutionair Benito Mussolini ontmoette Lenin in Zwitserland, een paar jaar voor de Russische Revolutie. De bolsjewistische leider Lenin zag in Mussolini een revolutionaire leider. De Eerste Wereldoorlog leidde tot een ernstige scheuring in de Europese socialistische bewegingen. Moesten de socialisten – indertijd bestonden ze ook uit communisten – een passieve houding aannemen omdat die oorlog een oorlog tussen de kapitalisten was?
Vrienden
Uit deze toestand kwamen twee sterke bewegingen voort: de bolsjewistische revolutionaire bewegingen en de genationaliseerde vorm van het socialisme, zoals het fascisme in Italië. Er waren socialisten die kozen voor hun land in de oorlog tegen een ander Europees land. Mussolini maakte nog gewoon deel uit van de socialistische beweging. Maar op 23 maart 1919 richtten hij en zijn vrienden op het Piazza San Sepolcro in Milaan de fascistische beweging op. Behalve allerlei linkse figuren, arbeiders en soldaten liepen daar ook adellijken bij. Al bij de oprichtingsbijeenkomst zaten de zwarthemden klaar met knuppels en boksbeugels.
Conflict
Wat was de aard van het ideologische conflict? Werkloosheid, armoede en klassenstrijd. In een toespraak kondigde Mussolini aan dat, in plaats van klassenhaat en klassenstrijd, de maatschappelijke klassen moesten worden verenigd. Vertegenwoordigers van corporaties zouden in nauw overleg economische problemen moeten aanpakken. De corporatieve staat werd het fascistische ideaal. Hoe noemden wij dit in de jaren negentig van de vorige eeuw? Het poldermodel! Is dat een fascistisch model? Zonder twijfel – Mussolini noemde het zelfs ‘de derde weg’.
Geweld
Op 15 april 1919, een paar weken na hun oprichting, gebruikten de fascisten geweld als politiek instrument. Mussolini verdedigde de geweldpleging door zijn geestverwanten in termen van een spontane reactie ‘van een menigte van strijders van mensen die genoeg hadden van Lenins chantage, want Milaan wilde werken.’ Fascisme kon zich niet ontplooien zonder het wetteloze geweld. Volgens de laatste studie over het fascisme en Mussolini van Nicholas Farrell bestond de fascistische beweging voornamelijk uit syndicalisten en teleurgestelde socialisten. Ja, de syndicalisten!
Duce
Benito Mussolini, ‘il Duce’, definieerde La Dottrina del facismo, als volgt: ‘Het fascisme is een religieuze opvatting van het leven, die tot doel heeft een geestelijke gemeenschap te stichten. (…) Het fascisme is vooral een systeem van gedachten.’ Dat was in 1932. Op dat moment was het fascisme een totalitaire beweging. Totalitaire bewegingen, zoals overtuigend door Erik Voegelin aangetoond, zijn politieke religies. Dat geldt voor het fascisme, nationaal-socialisme, communisme en ook de politieke islam. ‘Gebruik kracht en wapens alleen om je eer en ideeën te verdedigen,’ aldus La Dottrina del facismo van Mussolini. Ze hadden juist te veel ideeën en te weinig realiteitszin. De Duce werd plaatsvervanger van God, van hem gingen in de beleving van sommige Italiaanse vrouwen erotische krachten uit.
Racistisch
Was het fascisme van Mussolini racistisch van aard? Hadden ze net als het nationaal-socialisme in Duitsland een zondebok nodig? Hoe verging het de Joden in Italië? Mussolini geloofde niet in een superieur ras, evenmin haatte hij de Joden. In april 1933 ontving hij de opperrabbijn van Rome en hij verzekerde hem dat er geen intentie bestond om de Joden te discrimineren. Ook ontmoette hij in februari 1934 de leider van de zionistische beweging, Chaim Weizmann. Tegelijkertijd schreef hij – onder een pseudoniem – artikelen die vijandig tegenover de nazistische rassentheorie stonden. Pas later, toen de Italiaanse fascisten in de greep van de nazi’s kwamen, werden de Joden vervolgd.
Groot hart
Mussolini was een Italiaanse man en had dus een groot hart. Margherita Sarfatti was lange tijd zijn grote liefde. Mevrouw Margherita Sarfatti was een rijke Venetiaanse Jodin. Zij was kunsthistoricus en fascist van het eerste uur. In een gedicht over Mussolini schreef zij: ‘De dag zal komen: je zult ontdekken dat ik in je ben, in je geest en in je vlees, altijd.’ Het fascisme leidde in Italië tot een autoritair, gewelddadig regime, gefundeerd in een massabeweging. Maar welke massa heeft Geert Wilders georganiseerd? De Italiaanse fascisten geloofden in buitenparlementaire krachten en bewegingen. Wilders heeft zelfs geen echte politieke partij. Overigens waren de totalitaire bewegingen partijbewegingen met een zekere structuur, en hadden ze in de eerste fase van hun bestaan zelfs een democratische structuur.
Absurd
Ik geef toe dat wat ik hier doe, eigenlijk absurd is: nagaan of de vermeende vergelijkingen tussen Wilders’ opvattingen en handelingen en die van het fascisme op waarheid berusten. Serieuze filosofen in de twintigste eeuw hebben gewaarschuwd voor argumentatie ‘reductio ad Hitlerum’, want dat zou uiteindelijk uitmonden in ‘reductio ad absurdum. Reductio ad absurdum: Geert is een fascist!